Kedi ve Köpeklerde İç Parazit

Bugünkü konumuz kedi ve köpeklerde iç parazitler.
*İç parazit uygulamaları nasıl yapılır?
*Ne kadar zaman aralığında tekrarlanır?
*Bu süreler neye göre değişir?
*Belirtiler nelerdir?
*Nasıl anlayabiliriz? gibi sorulara cevap niteliğinde bir yazı olacak öyleyse başlayalım;

İç parazit kedi ve köpekler, evlerimizde bizlerle beraber yaşıyorlar. Bu yüzden iç parazit ile mücadele hem kedi sağlığımız hem de minik dostumuzun sağlığı için önemlidir. Yeni sahiplenilen yavru kedi ve köpeklerin parazit mücadelesi yapılmadan alınmaması gerekiyor.

İç parazitleri bizler üç ana gruba ayırırız. Bunlar trematotlar, sestotları ve nematodlardır.İç parazitlerden bazı örnekler vermek gerekirse tenyalar, kamçılı kurtlar, kancalı kurtlar, kalp kurdu, bağırsak kurtları, protozoonlar örnek olarak sayılabilir.  

Genel olarak parazitler dışkı ya da oral yolla insanlara ve kedi köpeklerimize bulaşır.  Başta bağırsak karaciğer akciğer kalp olmak üzere birçok organda yaşayabilmektedirler. Genel olarak iç parazit semptomlarını sıralamak gerekirse karın şişliği gaz çıkarma ishal kanlı ishal anemi kilo kaybı kusmadır. Düzgün paraziter tedaviler olmadıkça dünyada olduğu gibi türkiyede de zoonoz parazitler hastalıklar yayılabilmektedir.

Kancalı kurtlar: Kedi ve köpeklerimizin bağırsak duvarına ağızlarında ki özel yapılar sayesinde yapışarak beslenirler. Oral deri intrauterin ve galaktojen yollar ile bulaşır.Özellikle çiğ et, kemirgenler yiyerek bu parazitleri alabiliyorlar tespitinde özel metotlarda zenginleştirilerek dışkıdan alınan örnekler mikroskobik olarak incelenerek bulunuyor.

Kan emerek beslendikleri için siyah renkli melana dediğimi siyah dışkı mukozalarda solgunluk halsizlik zayıflama dehidrasyon, tüylerde matlaşma, kuru tüy gibi semptomlar yapabilirler. Ancylostoma caninum, Ancylostoma braziliense, Uncinaria stenocephala gibi türler bu grubun örnekleridir.

Tenyalar: Yassı kurtlar olarak tanımlayabiliriz boyutları değişken olmakla birlikte 1-2 metre civarlarında bulunabilirler ince bağırsakta yaşarlar. Çiğ et fare gibi kemirgen hayvanlar ve pireler ara konak olarak görev alırlar. Kedi ve köpeklerimizde ishal kilo kaybı, büyüme geriliği  gibi semptomlara yol açarlar. Dipylidium caninum  köpeklerde görülen tenya örneklerindendir bulaşmada pireler çok önemli ara konaktır bu anlamda dış parazit ilaçlaması önemlidir.

Dış bakıda pirinç tanesine salatalık tohumuna susam tanesine benzetilebilir. İnsanlar içinde zoonoz olduğu unutulmamalıdır. Diğer bir riskli türde Echinokoklar  kist hastalığı diğer insanlar arasında konuşulan türdür fakat sanılan aksine kedi köpekten bulaşma olasığı dişardan alma olasılığımızdan yüksek değildir. Ayrıca E.granulosus kist hidadiğin en yaygın nedenidir kedi köpekte bulunmaz. Kedi ve köpeklerde E. Multiokularis gözlenir ama ülkemizde çok yaygın değildir. Önlem olarak çiğ pişmemiş et ve et yan ürünlerinden kaçınmakta fayda var.

Yuvarlak solucanlar: asgaridler sindirim sisteminde yaşayan nematodlardır. Adından da anlaşılacağı gibi bu solucanlar yuvarlak ince uzun yapıdadır. Çubuk markana spagetti markana gibi benzetmeler kullanılabilir. Bu tip parazit kedi ve köpeklerde en çok karşılaştığımız gruptur.

Üç ana bulaşma yolu vardır. Transplesantal yolla bulaşabilir doğduğunda enfektedir yavru ya da Doğuştan anne sütü ile de galaktojen dediğimiz yolla da yavruya aktarılmaktadır.  Bir de Dışkı yoluyla da parazitli dışkı ya da dışkı ya bulaşık maddelerin oral olarak alınması ile bulaşır. Parazit olarak ilk dışkı ile atıldığında ince yuvarlak uzundur fakat hava ile teması sonrası dışarda yuvarlak kıvrımlar seklinde kıvrılmış olarak gözlemleriz.

Yavru ve genç  kedi, köpeklerde daha çok olmakla birlikte her yaşta gözlenebilir karın ağrısı karında genişleme kıl örtüsünde matlık büyümede gerileme ya da yavaşlama ishal gibi şikayetlere neden olur. Yuvarlak solucanlar denildiğinden en bilinen Toxocara canis tir zoonoz karakterlidir. Ardından Toxocara cati, Toxascaris leonia gibi parazitler gelmektedir. Toxocara canis yumurtası insan tarafından yutulursa insanlarda hastalığa sebep olur.

Kamçılı kurtlar: Kamçılı kurtların kamçı benzeri kuyrukları olduğu için bu adı almışlardır. İnce ve kalın bağırsakta yaşarlar bağırsak duvarına yapışıp kan ile beslenirler. Enfekte kedi ve köpeklerin dışkıları ile etrafa yayılır enfekte dışkı ve bulaşığı ile temas eden kedi ve köpekler enfekte olurlar.

Kalp kurtları: Kedi ve köpeklerin pulmoner arterlerinde ve sağ kalpte yaşarlar. enfekte olmuş sivri sineklerin ısırması ile bulaşıyor solunum yollarını etkiler. Kalp yetmezliğine sebep olur.

Akciğer kıl kurtları: Özellikler kedi ve köpeklerde çok nadir denilsede aslında son yıllarda yaygınlaşan bir tür özellikle köpeklerde gözlenir. Salyangozlar önemli ara konaklardır.

Protozonlar: Leismania toxoplazma giardia gibi zoonoz hastalıklar önemlidir.

Eğer iç parazit uygulamaları dışarda yaşayan beslenmesi kontrolsüz bakılan bir kedi ve köpek ise aylık iç parazit mücadelesi şarttır. Eğer kedimiz ya da köpeğimiz evde kontrollü besleme çiğ gıda yemiyorsa kuru kaliteli bir mama ile besleniyor ise 2 ayda 1 yapılması uygundur eğer barf beslemesi yapılıyor ise yine aylık iç parazit mücadelesi şarttır.

Parazit Ne Zaman Yapılır?

İlk parazit mücadelesi yaparken 15 gün ara ile 2 kez ilaçlama önerilir. Bunun sebebi her ilaç parazitlerin yumurtalarına etkili değildir erişkinleri öldürür. Sonra da evcil dostumuzun yaşam sekline göre aylık yada iki aylık tercih edilmekterdir. Tabi ki bu durumu kedi ve köpeğinizin takibini yapan veteriner hekimleriniz ile konuşup belirmelisiniz.  

Peki İç Parazit Mücadelesi Olmaz İse Ne Olur?

Kedi ve köpeklerle temas ile tüyleri ile temas ile parazitler bizlere bulaşabilir ve ciddi rahatsızlıkları sebep olabilir. Ayrıca kedi ve köpeğimizin sağlığı da tehlikeye girer. Bu dönemde kedinizin tuvalet kabını  olabildiğince temiz tutmamalısınız. Parazit mücadelesi çok önemlidir. 

Parazitlerin Teşhisleri Nasıl Yapılmaktadır?

Makroskobik ve mikroskobik boyutta yapılmaktadır. Bazen de testler ile tanıya gidilmektedir. Bazılarının makroskobisi çok spesifiktir. Fakat kesin tanı mikroskobik inceleme ile yapılmaktadır. Mikroskobik inceleme flutasyon sedimentasyon Baerman-Wetzel  metotları ile dışkı örnekleri incelenir birde kanı kalın yayma yada froti seklinde mikroskobik inceleme yapılabilir.

İç Parazit İlaçları Nasıl Kullanılır?

Tablet , ense damlası (spot on), enjeksiyon şeklinde  uygulanırlar. Bu uygulama yollarının birbirlerine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Haplarda yutturma güçlüğü doz etmede problemler yaşanırken, ense damlalarında ıslanma sürtünme yalanması gibi problemler yaşanır, enjeksiyonlarda ise enjeksiyon bölgesinde şişme tüy döküntüsü ağrı gibi şikayetler gözlenebilir.

En çok karşılaştığımız parazit cinsleri toxocara canis, toxocara cati toxascaris leonina, Diplidium caninum, Univinaria stenocephala, Ancylostoma tubeaforme, Ecinococcus multiocularis, Tenia ssp.  toxoplazma leismania   giardia  trichuris vulpis sayılabilir.

İç Parazit Ücretleri Nedir?

Kedi ve köpeklerde iç parazit uygulama ücretleri her il de veteriner hekimler odasının belirlediği asgari fiyat tarifesine göre belirlenir. Bu sebeple bu fiyatlara bulunduğunuz ilin veteriner hekimler odası sitesine girerek ulaşabilirsiniz.

Kediler için piyasada olan bazı ürün isimlerini yazmakta fayda var ; Caniverm ve tenizol hap, profender ense damlası ,broadline ense damlası ,Stronghold ense damlası, advantage muti ense damalsı, Bravecto ense damlası, guadreks enjeksiyon  sayılabilir

Köpeklerde ise drontal ve caniverm hap guadreks enjesiyon , advantage multi ense damlası sayılabilir.

Kedi ve Köpeklerinizi Doğal İlaçsız Tedavi Edebilir misiniz?

Son olarak da bu konuya açıklık getirelim direk parazitleri öldürecek kesin bir gıda yoktur. Fakat Hindistan cevizi yağı elma sirkesi biberiye yağı  gibi kullanımlar var direk olmasa da uygun dozlarda faydalı olabilir.

Şu unutulmamalıdır kedi ve köpeklerde iç parazit çok önemli bir problemdir. Veteriner hekimleriniz ile bu konuda hep iletişim halinde olmalısınız. Sağlıklı günler…