Kedi ve köpeklerin en önemli dış parazitlerinden biri pirelerden bahsedeceğiz. Kedi ve köpeklerden kan emerek beslenen parazitlerdir. Bu kan emme sırasında kaşıntıya denen olmaktadır buna bağlı olarak alerjik reaksiyonlar gelişmektedir. Pireler aynı zamanda tıbbı ve veteriner önemi olan hastalık etkenlerini nakletmektedirler.
Pirelerin çok fazla konak seçicilikleri yoktur. Ctenocephalides felis (kedi piresi) 50 farklı konak üzerinde rastlanılmaktadır. Bu arada konak olarak söylediğimiz kedi ve köpek gibi farklı türler. Bu özellikleri sebebiyle vektörlük çok gelişmiş olup çok çeşitli virüs ve bakterilerin naklinde rol almaktadırlar. Yoğun bir şekilde piresi olan hayvanlarda ölüm bile gözlenebilir.
Pireler dünyanın birçok yerinde patojenlerin vektörleri olarak büyük önem taşımaktadırlar. Pire tarafından bulaştırılan en şiddetli enfeksiyon yersinia pestis’in neden olduğu veba hastalığı olarak bilinmektedir. Pireler aynı zamanda Amerika’da murine Tifüs hastalığının etkeni Rickettsia prowazekii’ye vektörlük yapmıştır.
Son yıllarda, pire kaynaklı lekeli humma etkeni Rickettsia felis ortaya çıkmıştır. Tüm dünyada bulunması muhtemeldir. Pirelerin kedi tırmık hastalığı etkeni bortenella hensele dahil Bartonella türlerini naklettiği kanıtlanmıştır. Ayrıca pireler Dipylidium caninum ve Hymenolepis diminuta gibi helmintlere de ev sahipliği yaptığı bellidir. Ayrıca Tunga penatrans’ın tropikal bölgelerde insanlarda deri çevresine yerleşerek ağrı, kaşıntı ve irinleşmeye neden olduğu bilinmektedir.
Pireler Hangi Renktir?
Pireler kırmızımsı kahverengiden siyaha varan renkte, bazıları ise sarımsı görünümde yaklaşık 2-10 mm uzunluğunda, kanatları olmayan ve sıçrayarak hareket eden, erişkin formları zorunlu kanla beslenen geçici parazitler olup kedi ve köpeklerin derisini delerek kan ile beslenen bir canlıdır. Dişi bir pire günlük 14 mikrolitre kan tüketmektedir. Vücutları yandan basıktır.
Önemli Pire Türleri Hangisidir?
En önemli bizim için üç pire cinsi vardır insan piresi Pulex irritans, kedi piresi Ctenocephalides Felis, köpek piresi Ctenocephalides canis tir. Kendi aralarında morfolojik olarak farklar vardır. Bu fark ilaçlama kedi ve köpeklerin dış parazit tedavisinde önem arz etmektedir. Dünyada en yaygın kedi piresidir. Köpeklerin bile üstünde en çok tespit edilen kedi pireleridir.
Pirelerin Yaşam Döngüsü
Pirelerin yaşam döngüsüne baktığımızda holometabol bir gelişme göstermektedir. Yaşamlarında yumurta larva pupa ve erişkin dönemleri bulunmaktadır. Yaşam evresindeki tek parazitlik safha erişkin dönemdir. Erişkin dişiler konak üzerindeyken bir defada 15-20 olmak üzere yaşamları boyunca 500 adet yumurta üretmektedir. Yumurtaları deriye ya da kıllara yapışmadıkları için konak üzerinden yere toprağa konak yuvasına örtülerine minderlerine dökülerek yayılmaktadırlar.
Yumurtaları oval beyaz renklidir. Uygun koşullarda 2-5 gün içerisinde yumurtada larva çıkmakta larvalar 8-150 gün içerisinde pupa olmakta, pupalar 1-2 hafta içerisinde erişkin olmaktadır. İdeal çevre koşullarında 20-75 günde pirelerin yaşam döngüsü tamamlanmaktadır. Düşük sıcaklıkta larval dönemi 200 güne pupa dönemi 4 aya uzayabilmektedir.
Dış Parazit Ne zaman Yapılmalıdır?
Türlere göre erişkin pire kan emmeden 125 gün doymuş pireler ise yüksek nemli ortamlarda 3 yıldan daha uzun yaşayabilmektedir. Bu önemli bir detaydır kedi ve köpeklerin dış parazit tedavisi bu yüzden ayda 1 yapılmalıdır.
Pireler konaklarında pire alerjik dermatitti ya da pire ısırık hipersensivitesine sebep olmaktadırlar. Kedi ve köpeklerde yaygın olarak görülen bir problem olmaya devam etmektedir. Pire kan ile beslenirken konaklarına tükürük salgısı ile histamin benzeri bileşikler enzimler vermektedir. Bu maddelere aşırı duyarlılıklara sebep olmaktadır. 15 dk ile 48 saate kadar uzayan reaksiyonlar olmaktadır.
Pirenin Sebep Olduğu Belirtiler Nelerdir?
Düşük düzeydeki pire enfestasyonları orta şiddette kaşıntıya sebep olurken çok sayıda pire enfestasyonlarına maruz kalan kedi ve köpeklerde şiddetli kaşıntı, huzursuzluk, alopesi, dermatit, anemi geliştirmektedir. Sekonder cilt hastalıkları ve deri mantarına sebebiyet vermektedirler.
Kedi ve köpeklerimizde derilerinde kaşıntı, kızarıklık, kıllarda matlaşma, alopesi görürsek dış parazitlerden pirelerden şüphelenmeliyiz.
Pire Tedavisi
Pire tedavisinde pire ile mücadelede konak ve çevre ilaçlanması birlikte düşünülmesi önerilmektedir. Kedi ve köpeklerde imidacloprid, fipronil gibi etken maddelere aylık olarak spot on şeklinde uygulanmaktadırlar. Piyasada frontline, broadline, advantage, advantage multi gibi ürünler vardır. Yine güncel etken maddelere de fluraneler,Sarolaner,Afoxolaner günümüzde güzel sonuçlar alınan etken maddelerdir. Bravecto, Simparica, Nexgard ticari adlarıdır.
Piyasaya yeni gelen 3 ay etkili bir üründe vardır bu ürün Bravecto duAct kediler için güzel uygulama fluraneler etken maddesi oldukça güzel çalışmaktadır. Bu döngüde dostunuz için tüy sağlığını destekleyici multivitamin damla kullanabilirsiniz.
Ortam ilaçlaması içinde ilaçlama yapılması gerekmektedir.
Sonuç olarak aylık düzenli antiparaziter mücadele yapılması önerilmektedir. Tabi ki veteriner hekiminizin kedi ve köpekleriniz için seçtiği uygun etken madde uygun dozda uygun şartlarda uygulanması önem arz etmektedir. Bilinçsiz ilaç kullanımı kedi ve köpeklerinize zararlar verebilir. Unutmamalısınız ki Dış parazitler hiç hafife alınmamalıdır. Yoksa sonuçları ağır olmaktadır.
DOSTUNUZUN SAĞLIĞI İÇİN EN DOĞRU TEDAVİYİ VE BİLGİYİ VETERİNER HEKİMİNİZ BELİRLEYECEKTİR.
MENÜ 
